نشانه شناسی سوره مبارکه غاشیه

Authors

عباس اقبالی

دانشیار گروه الهیات دانشگاه کاشان

abstract

زبان، نظام اشاره ای است و کلمه، دال یا سویه ای آشکار است که در ذهن، مدلولی پنهان را برمی انگیزد؛ ازاین رو در شناسایی مدلول پنهان یک متن، عرضه دال یا نشانه های زبانی آن، بر مبانی و اصول سیمیولوژیک، به شناسایی کامل تر این سویه و مدلول ها می انجامد. در این مجال سوره «الغاشیه» به مثابه یکی از نمونه های بارز زبانی نظام مند و مشحون از نشانه هایی مانند تعابیر متضاد و موسیقای لفظی و معنوی آیات، شایسته عرضه بر مبانی سیمیولوژی یا نشانه شناسی (سمیولوژی semiology) است. در این جستار با شیوه توصیفی ـ استنتاجی و به کارگیری فنون علم نشانه شناسی به بررسی ویژگی های این سوره در دو محور عمودی و افقی پرداخته و معلوم شده که این سوره از نظر محور عمودی؛ نام این سوره متنِ کوچکی است که متن طولانی را نوید می دهد و دربردارنده بیشترین دلالت های متنی است، هم چنین از جنبه های «ساخت قاموسی» «ترکیب دستوری» و بر محور «جانشینی یا جایگزینی» کاربرد یا استخدام یک تعبیر، سویه یا سویه های پنهانی دارد. هم چنین معلوم گشته که به کارگیری تکنیک های تکرار، جناس، مراعات نظیر و تضاد، علاوه بر آهنگین ساختن سوره، بر مفهوم موردنظر خویش تأکید می ورزد و سطح نحوی جمله ها تصاویر برون گرا و درون گرای آیات این سوره، واقعیت و احوال قیامت، بهشتیان و دوزخیان را به مخاطب القا می کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نشانه‌شناسی سوره مبارکه غاشیه

زبان، نظام اشاره‌ای است و کلمه، دال یا سویه‌ای آشکار است که در ذهن، مدلولی پنهان را برمی‌انگیزد؛ ازاین‌رو در شناسایی مدلول پنهان یک متن، عرضه دال یا نشانه‌های زبانی آن، بر مبانی و اصول سیمیولوژیک، به شناسایی کامل‌تر این سویه و مدلول‌ها می‌انجامد. در این مجال سوره «الغاشیه» به‌مثابه یکی از نمونه‌های بارز زبانی نظام‌مند و مشحون از نشانه‌هایی مانند تعابیر متضاد و موسیقای لفظی و معنوی آیات، شایسته ...

full text

تحلیل فرمالیستی سوره مبارکه قمر

گفتار پیش رو بر آن است تا سوره قمر، یکی از سور مکّی قرآن کریم را از دیدگاه نقد فرمالیستی مورد تحلیل قرار دهد و به این مسأله بپردازد که در کلام الهی، که سرشار از مفهوم و معنا بوده و در هر حرکت و سکون آن دریایی از مفهوم وجود دارد، چگونه به نحو اعجاب­انگیزی، جانب شکل و فرم نیز رعایت شده است؛ و با ملاحظه گفتمان و مبانی نقد فرمالیستی که برای بررسی متن، خالق متن و جوانب متعدد دینی، سیاسی، فرهنگی و ......

full text

تحلیل فرمالیستی سوره مبارکه قمر

گفتار پیش رو بر آن است تا سوره قمر، یکی از سور مکّی قرآن کریم را از دیدگاه نقد فرمالیستی مورد تحلیل قرار دهد و به این مسأله بپردازد که در کلام الهی، که سرشار از مفهوم و معنا بوده و در هر حرکت و سکون آن دریایی از مفهوم وجود دارد، چگونه به نحو اعجاب­انگیزی، جانب شکل و فرم نیز رعایت شده است؛ و با ملاحظه گفتمان و مبانی نقد فرمالیستی که برای بررسی متن، خالق متن و جوانب متعدد دینی، سیاسی، فرهنگی و ......

full text

ساختار شناسی سوره مبارکه قمر

تفسیر ساختاری روشی نوین در تفسیر و فهم آیات الهی است که در قالب ساختار شناسی سوره ها به جهت دستیابی ارتباط منسجم میان آیات سوره و ارائه تصویری زیبا، پیوسته و هماهنگ از آیات سوره رخ می نماید تا به تفسیری دقیق و در خور مراد خداوند متعال نائل گردد. پ‍ژوهش حاضر که به شیوه توصیفی-تحلیلیانجام یافته وگردآوری اطلاعاتبهروشکتابخانه ای می باشد به بررسی ساختار سوره مبارکه قمر می پردازد.و بر سه محور اصول و...

بررسی لایه ی آوایی سوره ی مبارکه ی "انبیاء" از منظر سبک شناسی

    سبک­شناسی، به عنوان یکی از گرایش های زبانی نقد متون ادبی، از لایه­های مختلفی برای تحلیل متن سود می­جوید که سطح آوایی یکی از آن ها به شمار می­آید. در این لایه، برجسته ترین ویژگی های خلق موسیقی که به دلیل "نشان دار" بودن به یک مشخصه­ی سبکی بدل می­گردد، بررسی می­شود و جنبه­های زیبایی­شناسی آن بازگو می­گردد. اوج زیبایی موسیقی در متون ادبی را در آیات قرآن می­توان یافت، که با آرایش کلمه­ها و چینش...

full text

زیبایی‌شناسی فراهنجاری‌های نحوی در سوره مبارکه «توبه»

فراهنجاری، یکی از اصطلاحات متدوال در سبک­شناسی است که در نتیجه خروج از نُرمِ (norm) عادی زبان به وجود می­آید. این پدیده در لایه­های «آوایی»، «نحوی»، «واژگانی» و «معنایی» رخ می­دهد، اما مقاله حاضر، پدیده فراهنجاری­ نحوی «اللانحوی»، را مورد بررسی قرار داده است. مقصود از فراهنجاری ­نحوی یعنی خروج از قوانین حاکم بر نحو زبان هنجار و از آنجا که «تناوب»، «تضمین» و «التفات» پدیده­هایی پر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن

جلد ۵، شماره ۱، صفحات ۱۶۹-۱۸۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023